Diskour Prezidan James Alix Michel Lo Leta-Lanasyon, 16 Fevriye 2016

Tue, 16 February 2016 | State House

Msye Speaker,

Prezidan Mancham,

Vis Prezidan,

Prezidan Lakour-Dapel,

Sef Ziz,

Minis Dezinyen,

Minis,

Lider Biznes Gouvernman dan Lasanble Nasyonal,

Sef Lopozisyon dan Lasanble Nasyonal,

Manm Lasanble Nasyonal,

Ekselans,

Envite distenge,

Pep Seselwa,

Pandan sa douz dernyen lannen, toulezan – preske o-menm moman – mon’n vin devan sa Lasanble Nasyonal, mon’n vin devan pep Seselwa, pou rann zot kont leta nou nasyon. Me osi pou partaz avek zot mon plan pour lavenir, e partaz avek zot serten refleksyon.

Mon reprezant en parti ki’n lite pandan plis ki 50-an pour liberasyon, liberte, dinyite ek emansipasyon tou Seselwa. Nou’n lite pour lazistis sosyal, pour legalite, pour fraternite, pour linite. E nou’n anmenn Seselwa lwen – tre lwen – pandan sa 38-an ki nou o-pouvwar.

An Desanm 2015, pep Seselwa ti swazi mwan ek Parti Lepep, ankor enn fwa, pou diriz nou pei. Zot ti elekte mwan pou kontinyen travay pour zot. Ozordi mon vin devan sa Lasanble avek en manda renouvle. En trwazyenm e dernyen manda konman prezidan, ki lepep i’n konfye mwan. En responsabilite, en “challenge”, ki mon’n aksepte.

Dan kad sa nouvo manda, moman i’n arive pou mwan delivre en mesaz lo leta lanasyon, parey Lartik 65 Konstitisyon Repiblik Sesel i obliz mwan.

Mon fer li onnetman, san egzazerasyon, san kasyet laverite, avek en sans responsabilite e konviksyon dan lavenir Sesel. Sa lannen i pa en leksepsyon, menm si serten ti’n swete – e ankor pe swete – ki pa ti mwan ki pe debout devan zot ozordi.

Mon regrete pou dezapwent sa bann dimoun. Kekfwa zot sans, zot tour, i ava vini en zour. Me antretan, zot pou bezwen aksepte lavolonte pep Seselwa. Zot pou bezwen aksepte en gouvernman ki pep Seselwa i’n elekte. Pa en gouvernman ki’n ganny elekte lo Facebook ouswa lo lezot medya sosyal. Me en vre gouvernman ki’n ganny elekte libreman, demokratikman e konstitisyonelman. En Gouvernman Parti Lepep pour lepep. Me mon oule asir zot ki, malgre tou, mon pou kontinyen travay pour zot – parey pour tou Seselwa. San demolir sa ki’n pran nou en ta lannen pou konstrir ansanm, a-lasyer nou fron. Mon pou kontinyen travay pou konstrir ankor en meyer Sesel. Dan sanzman e avek sanzman, akoz se nou, Parti Lepep – e toultan nou – k’in anmenn vre sanzman dan sa pei. E nou pou toultan fer li kan i neseser. Dan respe pour nou prosen. Dan lape e dan linite. Dan dinyite. Avek fraternite e konpasyon. San laenn e san dezir pour revanz. San azanda personnel. San JCB ni bulldozer. San met dife. San pil lo personn.

Msye Speaker,

Pep Seselwa,

Sa lannen, i pa mon lentansyon fer en bilan detaye tou sa ki mon Gouvernman i’n akonpli an 2015. Lepep antye i konn tre byen sa ki nou’n fer ziska prezan. Rezilta i la pour tou dimoun vwar e apresye. E konpran, sa ki oule konpran.

Mon oule avantou koz lo sa ki mon ti dir zot mon pou fer dan premye 100-zour mon nouvo manda e sa ki mon annan lentansyon fer sa lannen.

Me avan mon abord sa size, mon oule sit serten sif ek serten legzamp ki montre klerman ki nou pei, nou nasyon, i’n kontinyen fer progre – bokou progre – an 2015. Ki leta nou nasyon i tre stab.

An 2015:

Nou ti anrezistre en to krwasans 4.34%.
Nou rezerv deviz etranzer dan Labank Santral ti 536 milyon dolar Ameriken. Sa i reprezant preske 5 mwa lenportasyon. Mon fer zot rapel ki an 2008, nou rezerv deviz etranzer ti reprezant zis 1 semenn lenportasyon.
Nou ti kontinyen repey nou det eksteryer regilyerman, e redwrir nou stok det pou vin 62% nou Prodwri Nasyonal Brit (GNP). Nou reste lo tre bon semen pou atenn nou lobzektif rediksyon det piblik a 50% nou Prodwri Nasyonal Brit an 2018. En sif ki bokou pei bokou pei Eropeen – pa pe kapab atenn.
Nou ti kontinyen mentenir nou disiplin fiskal, ki reste en eleman kle dan nou stratezi amelyorasyon nou lekonomi.
To lenflasyon ti 3.2% a-lafen 2015, sa ki i en bon lendikater stabilite ekonomik.
Lendistri tourizm i’n konn en lekspansyon konsiderab avek en logmantasyon 19% nonm viziter, e en logmantansyon 17% an reveni.
Apepre 40,000 Seselwa ti voyaz a-letranze lannen pase, sa ki reprezant apepre 44% popilasyon Sesel.
Air Seychelles ti kontinnyen fer tre bon performans, sirtou avek ogmantasyon vol ver serten destinasyon e louvertir nouvo destinasyon, en stratezi ki pou kontinyen sa lannen. Nouvo vol direk ant Sesel e Lasin i montre sikse sa stratezi.
Lendistri ton, an zeneral, i’n kontribye apepre 10% anver nou lekonomi.
Seselwa i’n sezi loportinite ki Lekonomi Ble i ofer e zot i’n ouver nouvo biznes lapes.
Dan sa menm perspektiv, Gouvernman pe al ofer pano soler tou antreprener ki anvi envestir dan masin ki fer “ice”, ki servi sa kalite lekipman.
Bann antreprener dan sekter lapes ek lagrikiltir i ganny konsesyon taks lo lekipman ki zot enporte pour zot biznes.
Gouvernman i’n kontinyen siport sekter lagrikiltir sirtou atraver Plan Nasyonal Lenvestisman dan Lagrikiltir, en scheme lasirans pour fermye, ogmantasyon prodrwi dan “requisite store”, fasilitasyon prosedir pou ganny en bay lo later gouvernman pou fer lagrikiltir, diversifikasyon ek komersyalizasyon prodiksyon agrikol ensideswit.
Nou’n kontinyen – e entansifye – nou polisi ek stratezi “empowerment” ek “ownership”. An rezilta sa:
- Nou’n plas 1612 dimoun dan lanplwa;
- To somaz ti 4.2%; 
- Ziska Desanm 2015, en total 538 lón pour en valer 507.3 milyon roupi ti ganny aprouve anba “scheme” pti lantrepriz ek lantrepriz mwayen – SME Scheme;
- En total 117 nouvo pti biznes ti ganny kree ki fer ki ozordi i annan 2290 pti e mwayen lantrepriz Sesel;
- Sant Mikro-Antrepriz Providence i’n deza vin operasyonnel e 59 pti antreprener i’n ganny zot latelye ladan.
- Plis ki 270 Seselwa ti ganny zot degre iniversiter swa dan Liniversite Sesel, ouswa dan bann liniversite etranze.
- Touzour dan kad nou polisi promouvwar ownership, an 2015 77 fanmiy Seselwa ti ganny lakle zot prop lakaz. 85 ti ganny ofer en kare later. Sa lannen, nou pou met ankor 277 lakaz a-dispozisyon bann fanmiy Seselwa. Statistik i endike ozordi ki apepre 75% fanmiy Seselwa i propriyeter zot prop lakaz.
- Pouvwar-dasa Seselwa i’n ogmante, sirtou avek en bes dan pri karbiran, elektriste, delo, gaz ek serten marsandiz. Sa lannen nou pou ogmant li ankor plis avek bann mezir ki mon pou koz lo la taler.
- “Hypermarket” STC i’n ouver son laport e pe ofer tou Seselwa plis swa marzandiz ek komodite a en pri abordab. Lepok “napa” i’n fini e i pa pou zanmen retournen anba mon Gouvernman.
- Anfen, lo lasenn enternasyonal rol Sesel, nou limaz ek nou vizibilite i’n kontinyen ganny rekonnet e ranforsi.

Tousala – e menm plis ankor ki mon pa’n mansyonnen – i montre klerman ki nou pe viv dan en Sesel deplizanpli prosper.

E la, avan mon abord dezyenm topik mon diskour, mon ti a kontan fer en pti refleksyon avek zot.

Pandan zot kanpanny elektoral e apre, ziska prezan, dan zot zournal e lo medya sosyal, lopozisyon ek zot siporter ek alye – lokal koman etranze – i’n fer tou kalite lakizasyon, mansonz, alegasyon ek kalomni kont mwan ek Gouvernman Lepep. Napa keksoz ki zot pa’n dir. Ki nou koronpi. Ki nou napa direksyon. Ki Gouvernman pa konn fer biznes. Ki dimoun pe vin pli pov. Ki nou pe toler labi ek trafik drog dan pei.

Les mwan reponn zot.

Eski en pei avek en gouvernman ki koronpi i kapab ganny klase 40-yenm lo en lalis 167 pei dapre “survey” anyel fer par Transparency International?

Eski si nou ti koronpi, parey lopozisyon i dir, nou ti pou kontinyen resevwar led avek Linyon Eropeenn, Labank Mondyal, Fond Moneter Enternasyonal, lezot lazans enternaysonal e serten pei?

Eski en gouvernman ki napa direksyon e ki pa konn kree lanvironnman ek fasilite pou fer biznes i kapab ganny klase 95-yenm lo 189 pei par Labank Mondyal dan son rapor “Fasilite Fer Biznes”? Mon’n toultan dir: Gouvernman i pa dan biznes pou fer biznes. Nou kree lanvironnman pou fer biznes. Nou kree loportinite pou sekter prive fer biznes. E zot en partener privilezye e endispansab Gouvernman.

Eski en pei kot dimoun pe tonm dan lamizer nwar i kapab okip 64-yenm plas lo en lalis 188 pei lo Lendis Devlop Imen, fer par Nasyon-Zini?

Eski i posib pour en tel pei – kot lapovrete i rennyen, kot tou keksoz i manke – ganny konsidere koman en pei a O Devlopman Imen par Nasyon Zini e koman en pei a O Reveni par Labank Mondyal?

Eski dan en pei kot lamizer nwar i rennyen, 75% son sitwayen i propriyeter zot prop lakaz, zot ganny garanti en pansyon, zot ganny akse gratwri avek ledikasyon, avek lasante, ziska menm tretman medikal a-letranze?

Zize pour zot menm! Mon pa’n envante sa. Se sa bann Lorganizasyon Enternasyonal zot menm ki dir sa. Eski akoz zot siport gouvernman Parti Lepep ki zot i’n donn Sesel sa bon klasman? Sesi-etan, non kwrar ki nou rezilta, ki nou ran, ti pou ankor pli byen, pli o, si nou sif ek statistik ti azour. I annan en nesesite absoli pour tou departman gouvernman fer en pli gran zefor, en pli bon travay, dan fason ki nou kolekte bann sif ek statistik ki nou soumet ek bann lorganizasyon enternasyonal.

Mon ava revin lo sa kestyon drog pli tar dan mon diskour.

Msye Speaker,

Ser konpatriyot,

Sa dernyen eleksyon i’n montre ki Seselwa i’n swazi pou ralye anba banyer ANSANM e zot i’n rezet lapel pou “Pil Lo Li”. Eski en imen i kapab annan telman laenn dan son leker ki i zet son prosen ater e pil lo li, e kraz li? Eski en politisyen ki dir ki i en dimoun responsab e ki i annan lentere Seselwa a-ker i kapab siport e toler en keksoz parey? Ki manyer ou kapab montre ou zanfan sant sanson laenn ek vyolans?

Atraver zot swa, Seselwa i’n konfirmen ki manifesto Parti Lepep i reprezant meyer sans, meyer loportinite, pour lavenir Sesel. Se sa manifesto ki pou gid mon gouvernman ek mwan pandan sa prosen 5-an.

Mon’n koz bokou lo la pandan mon kanpanny elektoral e osi zour ki mon ti pret serman le 20 Desanm lannen pase. Mon ti osi koz lo bann priyorite ki mon oule akonpli pandan premye 100-zour mon nouvo manda. Zanmen mon’n fer fo promes avek lepep. Mon’n toultan tenir mon langazman. E vwala leta lenplimantasyon sa bann priyorite.

Ogmantasyon pansyon retret: An Desanm 2015 nou ti ogmant par SR500 par mwan, sa pansyon Gouvernman pour bann ansyen travayer dan servis Gouvernman avan 1979, ki zot pansyon ti ganny kalkile anba lalwa pansyon kolonyal. Ankor an Desanm 2015, nou ti ogmant par SR500 sa pansyon spesyal sekter piblikki pe ganny peye pour bann ansyen anplwaye Gouvernman ki pa ti kalifye ni pouren pansyon anba lalwa pansyon kolonyal, e ni anba lalwa Fon Pansyon Sesel ozordi. E an Zanvye 2016, nou ti ogmant peyman sekirite sosyal pour sitwayen ki'n ariv laz63-an par ankor SR500, pou fer li vin SR3,600 par mwan.

Benefis envalidite: A-partir le 1 Zanvye, nou’n ogmant benefis envalidite sorti 2,430 roupi pou vin 3,450 roupi. Sa i fer li vin ekivalan saler minimonm aktyel.

Ogmantasyon nivo saler pour en dimoun kalifye pou ganny en Housing Loan Improvement: Nivo saler maksimonm pour en dimoun ganny konsidere pour sa kalite lón i’n ogmante, sorti 8,000 pou vin 15,000 roupi. Sa i’n fini pran lefe.

Ogmantasyon nivo saler pour en Housing Loan anba Housing Finance Company (HFC): Sa i’n ganny ogmante sorti 25,000 pou vin 30,000 roupi. Sa mezir i’n pran lefe a-partir 1 Zanvye.

Ogmantasyon Housing Loan: Maksimonm lón ki en dimoun ti kapab gannyen anba sa scheme ti 750,000 roupi. A-partir 1 Zanvye, Housing Loan i’n ganny ogmante pou vin 850,000 roupi.

Lón renovasyon ek reparasyon lakaz pour pansyoner: En dimoun ki i annan 63-an anmontan e ki propriyeter son prop lakaz i a-prezan kapab tous en lón ziska 50,000 roupi pou permet li fer reparasyon ou ameyorasyon son lakaz. I osi kapab ganny en lón ziska 100,000 pou refer twatir son lakaz. Sa lón spesyal i san lentere. Anplis ki sa, Gouvernman pou donn en sibvansyon 25% tou lón ki pansyoner i pran anba sa scheme. Andotmo, si en pansyoner i deside pran 100,000 roupi pou repar son lakaz, anba sa scheme, i pou annan zis 75,000 roupi pou li repeye san lentere.

13-yenm mwan saler: Travayer sekter piblik, ki pa lo kontra, i’n ganny peye zot 13-yenm mwa saler le-14 Zanvye. Nou panse ki i toutafe zis ki travayer sekter prive zot osi zot resevwar zot 13-yenm mwa saler. Nou pou pas lalwa pour ki sekter prive i ava swiv nou legzamp dan bi ankouraz prodiktivite e amelyor nivo servis, e partaz enpe larises ek byennet ki zot i’n gannyen atraver polisi Gouvernman avek zot travayer.

Nouvo “scheme” gratrwite pour travayer sekter piblik: Gouvernman i’n ogmant gratrwite ki i pey son bann travayer. Sa i’n pran lefe a-partir 1 Zanvye.

Peyman gratwite ek konpansasyon ansyen manm Lafors Defans: Nou’n fer provizyon pou ki 808 ansyen manm Lafors Defans ki’n kit SPDF avan 2007 – e selon leka, zot zeritye – ek 150 militer aktyel i ganny en gratwite 8,000 roupi. Sa i akoz zot pa’n benefisye avek sanzman dan “scheme of service”. Peyman sa gratwite pe ganny fer e de ki i terminen, peyman konpansasyon pou komanse.

10. Peyman ex-gratia ansyen servismen RFA: A-partir 10 Fevriye, plis ki 200 ex-servicemen RFA i’n komans tous zot konpansyon 20,000 roupi ex-gratia. Mil roupi lo sak peyman ki pe ganny donnen pe al anver zot lasosyasyon. Negosyasyon avek Gouvernman Britanik pour konpans sa bann ex-serviceman Seselwa i’n pran plizyer lannen, me zannem i’n abouti dan nanryen. Lannen pase, Gouvernman Sesel ti pran en desizyon pour konpans zot, akoz zot merite pour servis ki zot i’n rann. Nou pe fer li e sa pe kout nou plis ki 4.0 milyon roupi.

11. My First Job: Sa progranm i’n demare le-11 Zanvye. Lo 863 zenn ki’n konplet zot ledikasyon pos-sekonder, 778 i’n deza anrezistre pour sa progranm. 77 zenn i’n deza trouv lanplwa atraver sa progranm. 172 anplwayer i’n deza anrezistre avek progranm “Mon Premye Lanplwa”. Sa o nivo partisipasyon i deza en lendikasyon son sikse.

12. Housing Allowance pour graduates: Allowance i’n ogmante sorti 3,000 pou vin 4,000 roupi par mwa e peyman sa allowance pour graduates i’n prolonze par 2-an. Sa i’n pran lefe 1 Zanvye.

13. Allowance pour etidyan pos-sekonder dan bann lenstitisyon pos-sekonder prive: A-partir 1 Zanvye tou etidyan Seselwa dan bann letablisman edikasyonnel pos-sekonder prive pe ganny menm allowance ki zot kanmarad dan lekol gouvernman. Sa i varye ant 850 roupi par mwa pour premye lannen pos-sekonder ziska 1050 roupi par mwa pour dernyen lannen pos-sekonder.

14. Laptop Scheme: A-partir Zanvye, etidyan S4 pe osi benefsye avek sa progranm, ki ziska prezan ti tous zis etidyan S5 ek etidyan pos-sekonder. Potansyelman, plizyer santenn etidyan S4 i kapab pran lavantaz sa progranm.

15. Swen medikal spesyalize gratwri pour tou Seselwa: Depi komansman sa lannen, pasyan ki’n ganny en referans avek dokter prive pour en servis spesyalize dan Lopital Sesel i ganny akse avek tou servis gratwitman.

16. Lenerzi renouvlab: Proze pour demokratizasyon lenerzi renouvlab i'n demare depi boner sa lannen, e lenvitasyon tender i'n fini ganny fer pour lenstalasyon pano photovoltaik lo en baz priyoriter. Sa i ava ede redwir kou elektrisite pour konsonmater. Nou swete ki tou lakaz pou kapab benefisye anba en tel proze a-la-longer ditan. Lenstalasyon pano soler pour sofaz delo i osi pe kontinyen. Konmisyon Lenerzi pe fasilit sa proze. I pou donn formasyon bann teknisyen dan lenstalasyon e "maintenance" sa bann pano. Pour toulede proze, Gouvernman pou assiste konsomater ganny akse avek kredi neseser pour lenstalasyon pano, e ofer garanti lo lón.

17. Lorganizasyon non-gouvernmantal: Dan sa premye 100 zour mon nouvo manda, Gouvernman pou entrodwir en “Civil Society Small Grant Programme” avek lobzektif asiste bann lorganizasyon Sosyete Sivil pour enplimant bann pti proze ki benefisye piblik.

18. Odit minister: Dan kad amelyor “service delivery”, enkli plis efikasite ek meyer performans gouvernman, mon ti ensiste ki en odit i ganny fer dan tou minister ek departman gouvernman. Sa legzersis pe ganny fer aktyelman e pe ganny dirize par bann minis zot menm. Mon ava retourn lo sa kestyon “servis delivery” en pe pli tar dan mon diskour.

19. Kominikasyon e reste konekte avek lepep: Mon’n toultan ensiste lo nesesite ki dirizan – a tou nivo – i reste konekte avek lepep. Kot kominikasyon i konsernen, Gouvernman i reste – malerezman – son pir lennmi limenm. Nou pa kominik sifizaman avek piblik. Nou les lopozisyon fann tou kalite propagann, alegasyon, mansonz ensideswit, san ki nou reazir. Sa pou arete. Tou minis pou ouver en kont ofisyel lo medya sosyal ki ava permet manm piblik kontakte zot e met devan zot konsern ek zot sizesyon. Sa i liye avek “service delivery” e i fer parti mon priyorite pour sa premye 100 zour mon manda.

Msye Speaker,

Pep Seselwa,

Nou ti dir nou pou fer li. Nou’n fer preske tou sa ki nou ti dir nou pou fer dan premye 100 zour mon nouvo manda. I reste nou ankor 41 zour; e i reste nou zis enn ou de keksoz pou akonpli. Nou pou fer li. Nou pe respekte nou langazman.

Me sa se pa tou. I annan ankor bokou keksoz, bokou priyorite, ki devan mwan ek mon Gouvernman e ki reklanm en desizyon ferm ek en latansyon irzan. Mon pou sit serten.

Premye, se sa kestyon labi e trafik drog.

Serten faksyon lopozisyon i’n akiz mwan ek gouvernman Parti Lepep ki nou’n toler lenportasyon, trafik ek konsomasyon drog dan pei. Zot i’n fer politik bon marse avek soufrans paran ki zot zanfan i’n tonm dan drog.

Zot bliye – konvenableman – ki kantite drog nou’n sezi pandan sa dernyen 5-an. Zot bliye – ekspre – konbyen trafiker drog i’n ganny kondannen. Mon ava fer zot rapel. NDEA avek Lapolis i’n sezi drog pour en lavaler 339.45 milyon roupi pandan sa dernyen 5-an. Pandan menm peryod letan, 71 endividi i’n ganny kondannen pour trafik drog. Parmi zot, 65 pe pas zot santans Marie-Louise. 72 lezot endividi ki enplike dan drog, zot zafer i ankor pe ganny zize. Nou’n sezi propriyete ek byen bann trafiker drog pour en lavaler 20 milyon roupi pandan sa dernyen 5-an. Pour lemoman nou annan plizyer “case” an-kour kot nou pe demann lasezi byen sispe ek malaki lavaler plizyer milyon roupi. Sa lannen nou pe met plis lanfaz lo “Proceeds of Crime Act” (POCA) – en lalwa kot trafiker drog i oblize zistifye sours son bann byen sinon Leta pour konfiske sa bann byen. Akyelman, FIU an kolaborasyon avek NDEA ek Lapolis pe pran aksyon kont 8 endividi anba sa lalwa. Tou byen malaki anba sa lalwa pou ganny sezi par Leta.

Mon pou entansifye lalit kont labi ek trafik drog pandan mon nouvo manda. Set en lalit ki nesesit bokou zefor, bokou vizilans, bokou resours e bokou ledikasyon. Me a-kourterm, mon pe al pran bann aksyon swivan:

Entansifikasyon tretman medikal ek progranm detoksifikasyon pour bann adik;
En progranm sereng prop pour bann adik anba sipervizyon medikal;
Entansifikasyon nou progranm reabilitasyon bann zenn ki’n ganny atrape avek drog, sirtou atraver servis kominoter, ranforsisman servis ek fasilite ki sant Praslin e Coëtivy i ofer, e kreasyon en ‘Drop In Centre’ lo Mahé; sa pour en fasilite ki pour permet bann adik repran zot lavi dan en lanvironman apropriye, avek sipor profesyonnel ki neseser
Amannman lalwa aktyel lo drog pou pran tousa an konsiderasyon e, ant-ot,
Donn diskresyon absoli ziz ek mazistra ler zot pas santans pour lofans drog;
Etablisman en lakour spesyal ki pou tret tou lofans drog;
Lentrodiksyon en diferan rezim/progranm pour dimoun ki ganny atrape avek en serten kantite e serten kalite drog pour zot prop konsomasyon;
Propozisyon kreasyon en striktir rezyonal pour lentelizans, kordinasyon ek loperasyon pou konbat trafik drog o-nivo Komisyon Losean Endyen, kan bann minis sa lorganizasyon enternasyonal i rankontre pli tar sa mwa

I’n ler pou nou aret politiz sa problem e rod solisyon ek led pour bann viktim sa fleo. Problenm drog i pa zis mon problenm e problenm gouvernman. I problenm sosyete, e nou ki onet ek nou lekor annou donn en koudmen pour konbat sa fleo enn fwa pour tou.

Lalit kont drog i osi enplik plis aktivite dan distrik e o-nivo kominoter – sirtou atraver spor, lar ek kiltir – pour nou zenn envesti zot lenerzi ek talan dan bann fason sen, prodiktif e inovatif.

Gouvernman Parti Lepep i akord bokou lenportans devlopman kominoter. Mon’n toultan met bokou lanfaz lo en lapros gouvernans lokal, kot i annan en partisipasyon proaktiv bann rezidan pou adres bann size e defi lokal. Gouvernans lokal pou ganny ranforsi avek lentrodiksyon Konsey Distrik byento. Lentrodiksyon Konsey Distrik pou ranforsi nou systenm demokrasi. I pou kree en platform pour zabitan vin devan, partisipe e form parti desizyon ki ganny pran. Sa pou osi, ranforsi relasyon Gouvernman santral avek distrik e finalman pou annan en systenm « service delivery » lo nivo distrik ki pli efektiv e, nou espere, a la oter lekspektasyon e satisfaksyon zabitan. Antretan, sa lannen, Gouvernman in met 30 million roupi pour lenplimantasyon bann pti proze lo nivo distrik. Avek latansyon ki pe ganny mete lo pti-tanfans, bokou travay pe fer lo konstriksyon “Day Care Centres” dan plizyer distrik pou soulaz bann fanmiy, sirtou bann manman. Nou pou osi kree en fond pour ankouraz akor plis devlopman talan dan lar, spor ek kiltir.

En lot priyorite ki mon Gouvernman pe kontinyelman adrese se lekar dan standar lavi ki egziste dan nou sosyete. La ankor, lopozisyon i’n politiz sa size, san fer okenn propozisyon realis. Se zot labitid. Zot koz e ekrir lo lapovrete ki, dapre zot, i egziste partou Sesel. Zot dekri Sesel koman en pei lamizer nwar. Me zanmen zot koz lo gran lakaz ki zot viv ladan, lo zot gran propriyete, lo sa bann gro loto ki zot roul ladan, lo zot bann bato deliks. Zanmen zot koz lo progranm sosyal ki anplas pou ed dimoun pli vilnerab.

Fodre nou realis e get problenm anfas, san fer demagozi. E anmenn solisyon realis ki nou bidze ek nou reveni i permet nou. Mon pa oule konpar nou avek leres pei o-monn – akoz nosyon lapovrete i relatif – me mon rekonnet ki lapovrete i egziste parmi serten sekter nou sosyete. Mon latas pandan sa prosen 5-an se kontinyen redrwir lekar e elev standar ek kalite lavi Seselwa, sirtou bann ki pli demini. Nou pe deza fer li, par egzanmp atraver:

Ogmantasyon pansyon ek sekirite sosyal;
Revizyon saler minimonm;
Revizyon benefis ek led ki Lazans Proteksyon Sosyal i ofer;
Sibvansyon pour day-care;
Lón spesyal san lentere pour pansyoner pou repar zot lakaz;
Led carer;
Stabilizasyon e, kot i posib, rediksyon pri komodite-debaz e lezot komodite esansyel atraver STC;
Stabilizasyon e, selon sitiasyon lo marse enternasyonal, rediksyon pri konsomasyon elektrisite ek delo, e pri gaz pou kwi manze ... Ensideswit.

Mon gouvernman pou kontinyen fer plis ankor. Akoz nou’n toultan annan lentere tou Seselwa aker. E i pa zanmen nou lentansyon pou nou les personn deryer. Sa lannen, mon pou entrodwri en seri mezir, ki ava kontribye pou amelyor ankor plis standar lavi en gran nonm fanmiy Seselwa. Sa i enkli:

Ogmantasyon saler minimom pour 35-er travay par semenn sorti 4050 roupi par mwa pou vin 5050 roupi. Pa pou bezwen pey Personal Income Tax lo saler minimon. Sa mezir pou pran lefe an Avril.
Anmenmtan – setadir an Avril– nou pe ogmant pansyon retret/sekirite sosyal pou fer li vin ekivalan saler minimom, ki 5050 roupi.
Revizyon kondisyon ek kriter ki Lazans Proteksyon Sosyal i servi pou donn li plis fleksibilite pou donn plis led dimoun ki dan difikilte.
Kreasyon en fon spesyal pou kontinyen siport nou bann dimoun ki fizikman e mantalman dezavantaze, atraver bann progranm spesyal ki a ede emansip zot e permet zot viv en lavi diny malgre zot dezabilite.
Rekonesan bezwen pou siport bann fanmiy ki pli vilnerab, Gouvernman pe prevwar kreasyon en fon spesyal pou permet fer bann renovasyon lo bann lakaz ki’n avarye e ki reprezant en risk pour bann fanmiy ki reste ladan, e ki napa mwayen pou pran en lón lo zot menm.
Transpor gratrwi par bato pour bann pasyan sorti Praslin ek La Digue ki bezwen swiv tretman spesyalize Lopital Sesel.
De tiket bato gratwri par mwa pour tou etidyan pos-sekonder sorti Praslin ek La Digue ki lekol Mahé.
Sibvansyon tiket bato ek avyon pour tou pansyoner pou voyaz ant Mahé, Praslin e La Digue.
Revizyon VAT lo serten prodwi ek komodite.
Lentrodiksyon en sistenm taks pli zis e ekitab. Nou pou entrodwrir en sistenm taks progresif ki ava fer ki dimoun avek mwens reveni swa pa pou pey taks ditou oubyen pou pey bokou mwens taks. Sa sistenm taks progresiv pou pran lefe an Zanvye 2017.
Dan kad reform sistenm taks – e permet Seselwa annan plis larzan dan zot pos – an Zilyet sa lannen, tou dimoun ki ganny en saler mwens ki 8,555.50 roupi par mwa pa pou pey okenn taks. Sa i en premye staz dan nou reform konpreansif taks, ki pou pran lefe an Zanvye 2017, kot tou Seselwa, pa pou bezwen pey taks lo premye 8,555.50 roupi zot saler.
Anmenmtan en lodit ki Minister Finans pou fer, i ava determinen si i’n ganny okenn levazyon taks dan serten sekter, e ki manyer nou kapab anmas plis taks. Okenn larzan ki nou kapab rekipere apre sa legzerzis i ava ganny re-envesti dan sekter sosyal.

Mezir ki mon Gouvernman pe kontinyen pran pou redwir lapovrete dan sosyete i bezwen ganny akonpannyen par en volonte reel dimoun konsernen pou “leve e debrouye”. Zot bezwen redwir zot depandans lo Leta. Nou bezwen nou tou, koman endividi, koman sitwayen responsab, pran nou responsabilite.

Parfwa i annan serten latitid ek konportman ki fer ki nou pa get nou priyorite. Nou devre poz nou lekor kestyon: kwa ki pli esanyel dan nou lavi e lavi nou fanmiy? Lafason ki manyer nou depans nou larzan i kontribye osi pou kree lapovrete.

Kot i annan vre povrete, kot dimoun i vilnerab, Gouvernman Parti Lepep i la pou ede. I fasil pou kritik Gouvernman. Sa Gouvernman ki pe ed bokou. I fasil pour serten kriye ki zot anvi sanzman, san konnen ki kalite sanzman zot bezwen pou sanz zot lavi. Eski zot realize ki sanzman Gouvernman Parti Lepep pa pou rezoud zot problenm si zot pa sanz zot mantalite? Annou aret rod lekskiz pour nou febles personnel ek sitiasyon ki nou menm nou’n met nou lekor ladan. Ankor enn fwa, annou aret fer demagozi avek sa problenm lapovrete, e annou sakenn pran nou responsabilite. Mon konsey onnetman sa group dimoun ki koz pli for lo lapovrete Sesel – zot, zot annan pli gro biznes, pli gro propriyete. Zot bokou pli fortinen. Mon konsey zot, pa zis koz lo lapovrete, me fer keksoz konkre pou amelyor lavi zot konpatriyot ki, dapre zot, i dan lamizer.

En lot mon priyorite se amelyorasyon servis ki sekter piblik i donnen. Malgre plizyer reform, malgre serten progre, nivo fristrasyon, dezapwentman e mank satisfaksyon manm piblik avek servis ki nou delivre – otreman-dir “service delivery” – i reste en gran konsern. Laplipar fonksyoner pe fer zot travay byen, avek devouman e avek en leker pour Seselwa. Me i annan serten ki pas zot letan zis kree fristrasyon pour dimoun atraver bann diferan manev ek prosedir birokratik. I annan menm serten parmi zot – sa bann swadizan teknokrat – ki ostil anver sistenm. Zot fer tou pou “boycott” Gouvernman ki anploy zot. Zot tourn ou anron ler ou fer en laplikasyon, ler ou rod en lapwentmen, ler oule fer en konplent, oubyen anmenn en sizesyon devan. E ler zot ganny displinen, zot kriy “viktimizasyon politik”!

Mwan, i pa enteres mwan dan ki parti politik ou ladan, ni dan ki larelizyon ou ladan. Sa ki enteres mwan se ki ou fer travay, ki ou’n ganny apwente pou fer, byen. Sa ki enteres mwan se ou rannman, ou prodiktivite, ou fason azir avek manm piblik. Sa ki enteres mwan se ki tou Seselwa, san distenksyon, i ganny menm kalite servis ek tretman. Sa ki enteres mwan se ou lwayote anver sa gouvernman ki pep Seselwa i’n elekte. Si ou pa kapab respekte sa bann kriter, ou napa plas dan servis piblik.

Dan lepase, nou’n koz bokou lo nou sistenm lasante, e servis ki lepep Seselwa i gannyen. Nou pe fer fas avek bann defi enorm – parey laplipar pei omonn – tel ki Epatit, HIV-SIDA, maladi kominikab e non-kominikab. Set en lalit kontinyel, en batay ki nou bezwen gannyen. Nou bezwen persiste, ansanm, pou elimin sa bann maladi e konportman negatif ki koz zot, e met plis resours dan zot prevansyon e tretman.

Lopital Sesel i annan lekipman parmi pli modern e sofistike dan larezyon, lekipman swa ki nou’n gannyen koman donasyon oubyen ki Gouvernman i’n aste. Me lekipman tousel pa vo gransoz, si napa sa volonte, sa konpetans ek lekspertiz pou itiliz zot byen. Meyer lekipman pa vo pratikman nanryen si dokter, ners ek leres profesyonnel medikal napa sa pasyon, sa konpasyon, sa volonte pou ofer meyer servis zot pasyan. E pasyan, li, i perdi konfyans dan nou sistenm lasante. Toulezour i annan enn ou de ki demann State House pou anvoy zot deor pour en dezyenm lopinyon medikal.

Mon oule ki zot konpran mwan byen. Laplipar dokter, ners ek leres profesyonnel medikal pe donn en bon servis, souvan dan sitiasyon ek kondisyon difisil. Me i annan defayans serye dan nou sistenm lasante. Sirtou o nivo latitid. Konportman ki pa ditou profesyonnel. Larogans. Mank konpasyon. Mank responsabilite. Mank planifikasyon. Gaspiyaz resours.

Bokou i’n oubliy zot rol e responsabilite pou sov lavi. Zot preokipasyon priyoriter se avans bann azanda politik e personel. Fer dimoun fristre e apre blanm Gouvernman.

Eski i akseptab ki en dimoun i esper plizyer semenn oubyen mwan pou ganny en apwentman avek en spesyalis? E ler, finalman, i ganny sa apwentman, i esper plizyer erdtan pou vwar sa spesyalis? Konbyen fwa nou tann konplent e mirmirasyon nou pep ki’n la depi bomaten e pe esper spesyalis kot twa zonn? Selman, kot nou fanmiy i konsernen e kot serten dimoun i konsernen zot ganny servis pli rapid e efikas posib.
Eski i akseptab ki rezilta laboratwar i kontinyelman perdi ou ganny tronpe?
Eski i akseptab ki en stok lekipman diyaliz ek en stok medikaman, ki’n kout plizyer milyon roupi, i zis gate san ki zot i’n ganny zanmen servi? E personn pa poz kestyon lo la? Oli planifikasyon? Eski i annan angiy anba ros la? E ler serten medikaman i manke, an rezilta move management ek move planifikasyon, nou bezwen fer vin zot par avyon an irzans e zot kout nou plizyer fwa pli ser. Lekel ki bezwen peye pour sa? Se lepep! Se nou! Eski nou kapab toler sa?
Eski i akseptab ki sa bann zenn dokter Seselwa ki’n fini ganny swazi pour spesyalizasyon pe esper tou sa bann letan pour zot al fer zot trening a-letranze? E bidze i la. Labours i la.
Eski i akseptab ki lanbilans ki’n fer aksidan zot ankor pe esper reparasyon? Oli sipervizyon? Oli disiplin?

Sitiasyon i serye, e en tel sitiasyon i demann bann mezir serye. En lodit dan diferan departman lasante i’n montre bann defayans kritik ki nou bezwen adrese vitman. Mon pou komans par “outsourcing” Sant Diagnostik ek laboratwar. Nou’n fer li avek gran sikse – malgre bokou rezistans – pour sant diyaliz. Mon persiade ki sa lapros e stratezi outsourcing serten servis esansyel – par etap – i ava anmenn en gran lamelyorasyon dan nou sistenm lasante e benefis pour tou Seselwa.

Mon’n koz lo lasante... Me i annan en lot minister kot i annan bann problenm serye. Sa se Minister Ledikasyon. I annan problenm o-nivo planifikasyon, sipervizyon, displin, resours imen, lekipman, “maintenance”, rezilta skoler e performans dezapwentan etidyan, ensideswit. Me defi prensipal se pou asire ki bann zanfan, bann etidyan, i perform o pli o-nivo e ganny meyer rezilta ki koresponn avek lekspektasyon Nouvo Sesel. Lekol i form parti kominote e paran i reste premye edikater zot zanfan, premye e avan tou. En lot defi se retenir bann ansenyan, mentenir e amelyor lenfrastriktir nou bann lekol. Mon pou dil avek defayans nou sistenm Ledikasyon ofiramezir ki mon pe adres bann problenm dan Lasante. Sa osi i en priyorite dan mon nouvo manda.

Msye Speaker,

Pep Seselwa,

Housing pou kontinyen reste en priyorite pour mwan ek mon Gouvernman dan sa bann lannen ki pe vini. Nou zefor dan sekter housing pa pou selman kontinyen me i pou entansifye. Nou lobzektif alonterm se pou permet sak fanmiy Seselwa vin propriyeter zot prop lakaz.

Sa lannen, nou pou met lakle en nouvo lakaz avek 277 fanmiy Seselwa. Anplis ki sa, sa lannen travay pe al komanse lo 68 younit rezidansyel dan diferan rezyon Mahé, Praslin ek La Digue. Nou annan osi plan pou komans travay lo 72 nouvo younit lo Persévérance e ofer serten kare later lo Ile Aurore pour devlopman plis younit.

Nou pou met a-dispozisyon fanmiy Seselwa 131 kare later Mahé, Praslin ek La Digue.

An 2005 Gouvernman ti entrodrwir Home Ownership Scheme ki ti permet plizyer fanmiy Seselwa vin propriyeter zot prop lakaz pli vitman. Sikse sa scheme i evidan par statistik ki montre konbyen fanmiy Seselwa ki propriyeter zot prop lakaz.

Pandan sa dernyen 10-an Gouvernman i’n kontinyen envestir dan progranm lakaz, e mon Gouvernman i santi ki ler i’n arive pou osi ofer bann fanmiy ki pa benefisye anba sa scheme en loportinite pou zot osi vin propriyeter zot prop lakaz o pli vit posib.Mon Gouvernman i’n deside pou ofer en rediksyon 25% lo pri lakaz bann dimoun ki lo en House Purchase Agreement avek PMC.

Bann dimoun ki pe lwe lakaz ek PMC e ki swete al lo en House Purchase Agreement, zot osi zot ava benefisye avek sa rediksyon 25%.

Pour bann dimoun ki pe lwe lakaz ek PMC e ki pa swete al lo en House Purchase Agreement, e ki pe ganny saler minimonm, Lazans Proteksyon Sosyal i ava kontribye 50% anver peyman lokasyon zot lakaz.

Mon Gouvernman i reste senser e serye anver son polisi pou ankouraz tou fanmiy Seselwa vin propriyeter zot prop lakaz.

Nou pe osi entansifye travay lo reparasyon lakaz lo bann housing estate e rekonstriksyon sa bann estate kot i neseser, parey Pointe Larue e Baie Lazare.

Sa lannen 14 fanmiy graduates ek zenn profesyonnel pou pran posesyon zot prop lapartman dan en blok kondominyonm ki nou ti konstri Anse Dejeuner.

Proze Condominium lo Ile Persévérance pou osi ofer plis loportinite sa lannen e bann lanen ki vini. An plis ki sa, nou pe met a dispozisyon nou bann profesyonel, 70 kare later lo Ile Persévérance anba nouvo scheme “self build”.

Anfen, pou bann dimoun ki pe aste en lakaz ou en kare later pour premye fwa, nou pe aboli “stamp duty” lo lavant ziska 2 milyon roupi.

Nou pou kontinnyen ankouraz aktivman sekter prive pou zwenn avek Gouvernman dan en partenarya pou konstri lakaz ki ava ganny vann oubyen lwe a en pri rezonab.

Ankor enn fwa, mon demann tou dimoun pou pran zot responsabilite ek zot lobligasyon o-serye, kot repeyman lón i konsernen e pou met larzan dekote pou zot annan zot prop lakaz alavenir.

Msye Speaker,

Permet mwan aprezan abord en kestyon ki konsern manm Lasanble Nasyonal direkteman e osi minis mon Gouvernman.

Pandan mon kanpanny elektoral, pandan bann vizit ki mon’n fer, pandan rankont ki mon’n fer ek manm piblik, enn bann size ki’n leve souvan se pansyon manm Lasanble Nasyonal. Seselwa i demande kimanyer en manm Lasanble, ki pankor ariv laz retret, i tous en pansyon apre, dizon, zis en term ou de term dan Lasanble Nasyonal?

Nou, Gouvernman Parti Lepep, nou swiv prensip ki’n toultan anim nou e soutenir nou. Nou diriz par legzanp. Se pour sa rezon ki, komansman sa lannen, dan Konsey Minis, nou’n pran desizyon ki ni Prezidan, ni Vis-Prezidan, ni Minis pa pou tous nou gratrwite sa lannen.

Nou prensip i ganny gide par lavwa ek lavolonte lepep. Mon’n ekout lepep. An konsekans, mon pe propoze ki okenn Manm Lasanble Nasyonal – ansyen koman aktyel – ki pankor ariv laz retret pa tous zot pansyon. Zot ava ganny zot pansyon ek tou zot benefis ler zot ariv laz retret.

Menm prensip pou ganny aplike pour minis. Okenn minis – aktyel ou ansyen – pa pou kapab ganny zot pansyon ministeryel avan laz retret reglemante par lalwa.

Gouvernman pou soumet tre prosennman avek Lasanble Nasyonal en amannman lo kondisyon ek prosedir pansyon pour manm Lasanble Nasyonal ek minis. Mon kont lo zot sipor dan sa demars. Mon remersye zot davans.

Msye Speaker,

Pep Seselwa,

I annan bokou lot lalwa ki Lasanble Nasyonal i bezwen konsidere, ikonpri serten lalwa dan nou Kod Kriminel ki nepli fer sans ozordi.

Enn se lalwa ki Angle ti entrodrwir an 1955 pou kriminaliz omoseksyalite. Menm si sa lalwa pa pe ganny aplike denozour, i ankor reste dan nou sistenm legal. Sa i en abersyon. Sesel i en sosyete ki’n tradisyonelman toleran, kot nou respekte diverzans lopinyon e kot nou viv anpe avek kanmarad. Nou pa en sosyete omofobik. Anplis ki sa, Konstitisyon Repiblik Sesel i garanti proteksyon anba lalwa TOU dimoun, san diskriminasyon. Nou annan osi en lobligasyon, depi 2011, vizavi Konsey Nasyon Zini pour Drwa Imen pou aboli tou provizyon dan nou lalwa ki fer omoseksyalite ant adilt konsantan en akt kriminel. Koman en Leta sekiler e demokratik, Sesel i bezwen respekte son bann langazman nasyonal, enternasyonal e konstitisyonnel. Mon’n ekoute e mon’n konsilte. Mon Gouvernman i’n deside aboli sa lalwa. Nou pe soumet en proze-delwa lo la avek Lasanble Nasyonal pour zot konsiderasyon.

I annan plizyer lezot lartik Konstitisyon ki nou pou al amande, baze lo serten rekomandasyon ki Constitutional Review Committee ti fer an 2009. Serten parmi zot i’n fini ganny enplimante. Serten lezot, nou pou al fer li. I annan osi serten lezot lalwa ki nou pou bezwen amande e serten nouvo ki nou pou entrodwrir. Nou volonte pou fer li i la, me tousala i kapab pran enpe letan akoz nou resours imen i ase limite.

Me dan limedya, i annan en proze-delwa ki nou anvi anmenn devan Lasanble Nasyonal.

Sa i konsern kreasyon en Commission kont koripsyon. Sa Anti-Corruption Commission pou annan pouvwar fer lanket, detekte e anpes bann pratik liye avek koripsyon. I pou osi resevwar konplent kont koripsyon e fayle bann kes lo baz lanket ki’n fer konsernan alegasyon bann pratik liye avek koripsyon dan tou departman Gouvernman e tou lenstitisyon ki resevwar finansman ou donasyon sorti kot Gouvernman. Nou napa leson pou aprann avek personn konsernen koripsyon. Nou pran aksyon sever kot i egziste. E sa Commission ki nou anvi kree i ava ed nou pou ranforsi tou aksyon kont koripsyon.

Msye Speaker,

Pep Seselwa,

Sa dernyen eleksyon i’n fer bokou Seselwa kestyonn lafason ki Prezidan Larepiblik i ganny elekte. I annan en deba enteresan lo sa kestyon aktyelman. Anmenmtan, Seselwa i osi poz zot lekor kestyon: eski i normal e akseptab pour ki en parti politik ensinifyan, ki’n ganny 400 vot, i desid lavenir pei avek promes ek marsandaz pos ministeryel? Se sa en vre “auction” vot – e probableman se sa ki Lider SNP ti fer referans avek sa swar ki i ti perdi eleksyon.

En lot kestyon ki nou devret konsidere dan nou demokrasi ki pe toultan evolye se konbyen manda konsekitif Prezidan Larepiblik i devret annan. Apre bokou refleksyon ek konsiltasyon, mon Gouvernman ek mwan nou’n deside propoz ek Lasanble Nasyonal ki Prezidan Repiblik Sesel i servi de manda konsekitif 5-an e nonpa trwa manda, parey i leka ozordi.

Mon oule fer kler ki ni mwan, ni Vis-Prezidan, ni minis ki nou’n apwente nou pa oule akros nou avek pouvwar. Tou sa ki enteres nou se byennet, liberte, prosperite ek linite pep Seselwa. Se lepep – e selman lepep – ki pou desid lo son lavenir.

Msye Speaker,

Pep Seselwa,

38-an opouvwar. En rikord ki bokou i anvye. En rikord lakonplisman ki kontinyen enspir tou Seselwa. Parti Lepep i’n anmenn nou lwen. Nou’n fer reform ekonomik, sosyal e kiltirel. Parti Lepep i’n donn pep Seselwa en vre lidantite nasyonal. Nou’n donn Seselwa en vre sans lafyerte. Patriyotizm. Nou’n fer bokou reform pou nou arive kot nou ete ozordi. Malerezman, serten sa bann reform i’n fer grosi bann lanbisyon pouvwar. Bokou memwar i kourt. Serten mantalite ki nou'n lite pour eliminen pe regroupe. Bokou dan lopilans zot oubliy zot nesans. Me lafors lepep i reste sa Seselwa ki konn apresye kot i sorti e kot nou pe ale.

I’n kout mwan ser pou met lord avek vorasite ek koripsyon. Pou anmenn lape ek linite dan nou pei. Me mon’n fer li akoz mon krwar dan mon prensip. Mon krwar dan prensip Parti Lepep.

Dan sa dernyen eleksyon, nou’n fer fas avek senk opozan politik e avek diferan lafors – entern e eksteryer. Nou, tousel – nou, Parti Lepep – nou’n debout kont zot TOU e nou’n ranport laviktwar. Sete en batay feros, kont plizyer lafors. Me nou’n tenir. E wi, gouvernman elekte dan sa pei set en Gouvernman Parti Lepep. Me mon rekonnet ki i annan travay serye pou retourn ver dimoun ki’n ganny anbete par bann fo promes.

Sa lannen nou pei pou fet son 40-tyenm laniverser nou Lendepandans.Si nou’n ariv kot nou ete se gras a nou determinasyon e nou krwyans ki, dan nou Seselwa, nou annan sa kouraz pou debout e fer sa ki byen pou nou SESEL. Noun fer li ANSANM. La mon lapel koman Prezidan Sesel se pou demann nou tou pou koste ANSANM pou nou konsolid nou linite, prezerv nou stabilite e kontinyen fer SESEL ki nou kontan reste sa pei lape ek linite dan lemonn.

Ozordi mon donn zot sa lasirans ki sa gouvernman Parti Lepep pou kontinyen travay pour tou Seselwa. Pour nou byennet, nou prosperite ek progre nou pei.

Mersi. E ki Bondye i kontinyen protez nou Sesel.

All speeches